Teaching is Learning

અનોખી ધુંઆપૂંઆ હતી. થાક, અણગમો અને ગુસ્સો – બધું ભેગું થયું હતું. કઈ કેટલું થઇ ગયું છેલ્લા બે અઠવાડિયામાં! ઘર – કુટુંબનું ઘમાસાણ ઓછું હતું તો દિલ્લીમાં આ રમખાણ શરુ થઇ ગયા? આમ તો, અમદાવાદમાં મોટી થયેલી, અને ૨૦૦૨ને જાતે અનુભવેલા એટલે રમખાણ કઈ અજાણ્યો શબ્દ ના હતો. હુલ્લડના dos અને donts તો ૧૯૮૦નાં દસકામાં જન્મેલા અમદાવાદી બાળકને ગળથૂથીમાં જ આપી દેવાતા. પહેલા પોળમાં અને પછી પાલડીમાં ઘણું જોયેલું, જાણેલું, અને સમજેલું. જરૂર પડે, ખપ પુરતી ચર્ચા પણ કરેલી. આમ, ‘હશે, ‘એ લોકો તો એવા જ હોય. એમનાથી બચીને રહેવું’ – ના સંસ્કારે અનોખી મોટી થઈ ગઈ. ઇન્ટર્નશિપ માટે બે મહિના અને લગ્ન થયા પછી એકાદ વરસ દિલ્લી રહ્યા એટલે અનોખીની દિલ્લીથી ઓળખાણ વધેલી. એટલે દિલ્લીની વાત આવે ત્યારે થોડી ઉંચી થાય એવું ખરું. અવાજ ઉઠાવવાનું પણ ધીમે ધીમે શરુ તો થઇ જ ગયેલું. ********************** સામાજિક વ્યવસ્થા અને સંસ્કાર માનીને સ્વીકારી લીધેલી ઘણી વાતો પર અનોખીએ હવે સવાલ ઉઠાવવા માંડ્યા હતા. નાના-નાના ગામડાઓમાં સ્ત્રીઓની અને બાળકોની પરિસ્થિતિ સાવ નજીકથી જોવા-જાણવા-સમજવા માંડી ત્યારે સામાજિક ન્યાયની સમજ પણ કેળવાઈ. અનોખીએ જયારે શ...

જાંબલી રંગની રિબન પહેરો, સાહેબ? કેમ? ‘એમને’ સાથ આપવા. એટલે, રિબન પહેરવાથી આપડે એમની સાથે છે એવું એમને લાગશે, એમ? “હવે..એટલે..એમ...” ________________ આ હતી ઓડીટોરીયમની બહાર થયેલી વાતો. અંદર કાર્યક્રમના ભાગ રૂપે પ્રેઝન્ટેશન થયા, કવિતાઓ બોલાય, વંચાય, સંસ્કૃતના શ્લોક બોલાયા. સંસ્કૃતિની દાદ દેવાણી. મા, દીકરી, બેન, પત્ની વગેરે કીરદારોની દુહાઈ દેવાણી.   કોઈ જાણીતા કવિઓની કવિતાઓને એમના નામ લીધા વગર રજુ કરાણી તો થોડી પોતાની રચનાઓની પણ વાત થઇ. આમાં કોઈએ મા વિષે લાક્યું તો કોઈએ દીકરી વિષે.  હિરો (HERO)નું પણ સ્ત્રેણ નામ કરીને શીરો (SHERO) જેવી સરખામણી અને સ્પર્ધાત્મક સંદર્ભમાં સ્ત્રીની વાતો થઇ.   કલ્પના ચાવલા, મધર ટેરેસા જેવી વુમેન હીરો/ મહાન સ્ત્રીઓની વાતો થઇ તો ‘અંજુ’ જેવી બહેનપણીનો ઉલ્લેખ થયો કે જેની વાત છાપામાં આવેલી. કોઈ પુરુષે છાતી ફુલાવીને પોતાની પત્નીને ‘મેં લગ્ન પછી ભણાવી’ અને ‘નોકરી કરવા દીધી’ એવી જાત-શાબાશી આપી ને તાળીઓ લીધી. તો કોઈ બીજાએ સ્ત્રીઓની આંતરસૂઝ અને ‘આંખથી’ સમજી જવાની ક્ષમતાની વાત કરીને કમરેથી ઝૂકીને સલામી આપી.  બીજી ઘણી સારી સારી વાતો થઇ. પણ, મને થયુ...